Ocena zgodności to proces mający na celu stwierdzenie, czy rzeczywista charakterystyka produktu spełnia wymagania techniczne określone w przepisach prawa dotyczącego danego produktu. Zwykle odpowiednie dyrektywy UE (oraz przepisy krajowe) dokładnie określają przebieg procedury oceny zgodności. W przypadku gdy dyrektywa nie podaje takich wymagań, procedurę tworzy sam producent. Przykładowo firma XYZ wyprodukowała urządzenie zgodnie z normami i opracowała dokumentację techniczną. Jeśli firma XYZ zdecyduje się poddać produkt badaniom, może to zrobić samodzielnie lub w autoryzowanym laboratorium. Celem oceny zgodności jest wydanie przez podmiot gospodarczy (producenta, podmiot odpowiedzialny, importera czy dystrybutora) deklaracji zgodności WE i jednocześnie opatrzenie produktu znakiem CE. W ten sposób podmiot przejmuje całą odpowiedzialność za produkt. Procedura zmierzająca do wystawienia deklaracji to właśnie ocena zgodności. Zależy ona od charakterystyki produktu i wymagań prawnych. W przypadku niektórych urządzeń badania przeprowadzane przez podmiot upoważniony (tj. jednostkę notyfikowaną) są opcjonalne, ale w zakresie produktów przeznaczonych do stosowania w atmosferze potencjalnie wybuchowej badania są wymagane w celu wydania deklaracji zgodności. W każdym kraju członkowskim istnieje instytucja udzielająca akredytacji laboratoriom, które ubiegają się o różne uprawnienia w zakresie różnych badań, pod warunkiem spełnienia określonych wymagań. Każde laboratorium wydaje certyfikat, który dotyczy produktu wyłącznie w zakresie udzielonej akredytacji.
Zatem certyfikacja jest tylko elementem oceny zgodności i nie jest obowiązkowa we wszystkich przypadkach. Rezultatem jest certyfikat zawierający oświadczenie o zgodności z przepisami, tj. normami, dyrektywami, rozporządzeniami Europejskiej Komisji Ekonomicznej dla sektora motoryzacji itp. Jeżeli przepisy nie stanowią inaczej oraz pozwala na to typ i charakteru produktu, producent nie musi przeprowadzać certyfikacji. Certyfikaty mogą być jednak wymagane przez kontrahentów lub zapisane w specyfikacji przetargowej. Kontrahenci większych firm często życzą sobie, oprócz deklaracji zgodności WE, dodatkowej gwarancji zgodności z wymaganiami technicznymi, poświadczonej przez niezależne laboratorium, a nie tylko przez producenta. W takiej sytuacji certyfikat wystawiony przez autoryzowane laboratorium to czysta korzyść. Postrzeganie wydania deklaracji zgodności WE przez producenta jako wywiązania się z powinności jest więc podejściem krótkowzrocznym. Organy kontrolne mogą w dowolnej chwili sprawdzić produkt, a w razie niezgodności, żądać dowodu, na podstawie którego producent stwierdził, że produkt spełnia wymagania.
Producent wykazuje zgodność w formie oświadczenia w protokole badania, które może przeprowadzić samodzielnie, jeśli jest to dozwolone na mocy przepisów prawa. Producenci zwykle jednak nie dysponują środkami potrzebnymi do przeprowadzenia badań i zlecają je laboratoriom.
Jak przebiega certyfikacja w autoryzowanym laboratorium?
Podmiot gospodarczy zgłasza się do autoryzowanego laboratorium, przekazując podstawowe informacje o produkcie oraz wymagania dotyczące badań. Jeśli strony podejmą współpracę, producent przekazuje dokumentację techniczną, schematy i sam produkt wraz z instrukcją obsługi. Ponadto w jednym z rozdziałów dokumentacji musi znaleźć się odpowiednia ocena ryzyka dla danego produktu. Następnie strony uzgadniają przebieg, liczbę badanych produktów i sposób oceny. Jeśli produkt jest zgodny, autoryzowane laboratorium wystawi protokół badania i certyfikat. W przeciwnym razie producent jest proszony o uzupełnienie i proces oceny zostaje wstrzymany. Należy zwrócić uwagę na fakt, że niektóre badania mają przebieg niszczący, tj. próbka produktu do badania może ulec uszkodzeniu lub całkowitemu zniszczeniu. Może mieć to wpływ na bezpieczeństwo lub niektóre cechy produktu. Taki produkt nie powinien już być sprzedawany ani używany.Jak wybrać odpowiednie laboratorium?
Ważne, aby nawiązywać współpracę z podmiotami, które swoją ofertę popierają normami, wykwalifikowanymi pracownikami i niezbędnym wyposażeniem. Certyfikat akredytacji może być przydatny, ale wiele laboratoriów oferuje także szereg innych badań, które nie są objęte akredytacją.Ile trwa certyfikacja i ile kosztuje?
Okres certyfikacji zależy od wymaganego czasu i stopnia złożoności badań, jakości próbek i przekazanej dokumentacji, a także dyspozycyjności samego laboratorium. Zwykle trwa to kilka tygodni. Podczas złożonych procedur oceny zgodności poszczególne laboratoria wzajemnie się wspierają swoimi możliwościami. Zdarza się, że określone badanie jest na tyle specyficzne i skomplikowane, że może zostać przeprowadzone tylko przez kilka laboratoriów w Europie. Dlatego w przypadku wielu chętnych kolejka oczekujących na certyfikację wydłuża się.Podobnie wygląda sprawa kosztu, który zależy od zakresu badań, stopnia skomplikowania produktu czy faktu przeprowadzenia uprzedniej certyfikacji krytycznych elementów (transformatorów, zasilaczy itp.) wykorzystanych w tym samym produkcie. Przykład: obecnie coraz większą popularnością cieszą się lampy LED. Istnieje norma bezpieczeństwa fotobiologicznego odnosząca się do ryzyka związanego z działaniem światła niebieskiego, które może uszkodzić wzrok. Wymagania w tej normie dotyczą w szczególności diod LED o dużej mocy.
Ile wynosi okres ważności certyfikatu?
Okres ważności certyfikatu zwykle jest uzależniony od decyzji laboratorium. Niekiedy okres zostaje ograniczony na podstawie przepisów prawa lub postanowień programów certyfikacji. Certyfikaty są zwykle wydawane na okres od 3 do 5 lat. Warto wiedzieć, że w przypadku produktu poddawanego regularnej kontroli przez jednostkę certyfikującą istnieje możliwość uzyskania certyfikatu na czas nieokreślony.Co więcej, zmiany w produkcie i elementach muszą zostać zgłoszone do organu wydającego certyfikat, który podejmie decyzję o niezbędnych działaniach, tj. konieczności rozszerzenia zakresu badań. W niektórych dyrektywach zapisano, że w przypadku zmiany normy akredytowana jednostka powinna powiadomić producenta o wprowadzonych zmianach i wymaganych działaniach.
Badanie produktów pomoże zawczasu stwierdzić potencjalne ryzyko i wyeliminować zagrożenia dla bezpieczeństwa konsumentów. Ci, którym zależy na uczciwym prowadzeniu działalności, muszą dbać o najwyższą jakość swoich produktów. Tak więc: najpierw badania, potem import. Wiele importowanych produktów o określonych cechach zadeklarowanych na papierze nie osiąga wymaganych parametrów podczas badania.
Firmy inwestujące w certyfikację swoich produktów odnoszą korzyści i uzyskują zwrot poniesionych kosztów dzięki jakości oferowanych produktów i wzrostowi przychodów.
Czy spodobały Ci się nasze artykuły? Nie przegap żadnego! Zajmiemy się wszystkim za Ciebie i chętnie sami Ci je dostarczymy.
